محسن صادقیان (۱۳۴۸ – ۱۴۰۳): نقاش، مجسمه‌ساز و آموزگار هنر. او از آن دسته هنرمندانی است که از جهان عجیب و باورنکردنی دهه شصت عبور کرده‌اند. خانواده‌ای که در هوای دیگری بود را پشت سر گذاشت، دانشگاه هنر دهه هفتاد را تجربه کرد و آنجا اساتید، دوستان و همراهانی یافت که مسیر زندگی‌اش را تغییر دادند. او نمونه جالب توجهی از هنرمند با رفتار شخصی و به‌خصوص است.
در دوره‌ای محسن، بیشتر وقتش را صرف ساختن «جعبه» می‌کند. این جعبه‌ها خصلتی اسرارگونه و رمزی دارند و همچون تماشای جهانی هستند که تشخیص محتویات، رابطه‌ها و معانی آنها ساده نیست. جعبه‌ها را می‌توان مقدمه‌ای برای کارهای بعدی او در هنر بازیافت دانست. آثار او در اواخر دهه هشتاد شمسی، خصلتی گزارش‌گونه پیدا می‌کنند و در آنها توجه به رویدادهای سیاسی و بیان انتقادات واضح نسبت به‌شرایط زیست اجتماعی، برجسته است.
خلقیات محسن باعث شد تا سال‌های متمادی از عمرش را صرف آموزش هنر کند. داشتن بینشی متفاوت نسبت به شخصیت هنرمند، همراه با فعالیت‌های آهسته و پیوسته، باعث شد تا از جریانات مرسوم فاصله بگیرد و ضمن پرداختن به علائق شخصی، بی‌سروصدا، اندکی کم‌کار و معطوف به ترجیحات خودش باشد.
زندگی و فعالیت در دو کارگاه لواسان و جاجرود، الهام‌بخش آثار متاخر محسن شدند که او آنها را «کوه» می‌نامید.
این آثار حجم‌هایی یگانه، بزرگ‌اندازه و پرسش‌برانگیزند که تمامی با مواد بازیافتی ساخته شده‌اند. کوه‌ها را می‌توان محصول دورانی دانست که محسن غرق در فضای طبیعت البرز مرکزی است. زندگی روزمره و رفت‌و‌آمد در جاده‌های کوهستانی این منطقه، به‌وضوح تاثیر عمیقی بر کار او داشته است.
رابطه انسان با کوه، دیرینه و چندبُعدی است. در اغلب فرهنگ‌های جهان، کوهستان مکانی مقدس، محل تلاقی زمین و آسمان و جایگاه ایزدان محسوب می‌شود. در اساطیر و افسانه‌ها، کوه‌ها سرچشمه نخستین آب‌ها و مادر حاصلخیزی‌اند و مردم در جستجوی خدایان، خلوت یا جاودانگی، به کوهستان می‌روند. سفر به کوه، نمادی از دستیابی به قلمروهای عالی و صعود به والا و نامحدود است. به‌همین خاطر کوه‌ها، تجسم تصویری ابدیت، پایداری و ثبات هستند.
کوهستان‌ها جزء بسیار حیاتی از زیست کره محسوب می‌شوند و از لحاظ تامین آب شیرین و حفظ کانون‌های زیستی، در کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر از مردم زمین نقش محوری دارند. در مسائل محیط زیستی اما نسبت با اقیانوس‌ها و جنگل‌ها، کوه‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. اینکه محسن، در دوره متاخر آثارش نگاه خود را بر این کانون‌های زیستی متمرکز کرد و در گفتگو با این پدیده‌های شاخص طبیعی به خلق اثر پرداخت، از نگرانی‌های زیست محیطی او حکایت دارد.
کوهستان، تجلی میل آدمی به آزادی و زندگی در طبیعت است. کوه‌های محسن صادقیان، بیان تصویری مقاومت ـ شاید بتوان گفت سرسختی ـ در برابر تغییرات سریع و بهت‌آور دنیای مدرن هستند. از وجهی دیگر، برای مسیر زندگی انسان امروز، راه جایگزینی را پیشنهاد می‌کنند که با ایستادن و دعوت به تأمل در مورد بحران‌های محیط زیستی و آینده کره زمین همراه است.
روزبه امین
بنیاد لاجوردی، آبان 1403